Đình làng Cao Lao Hạ – Tìm về nét văn hóa truyền thống Quảng Bình

Nếu bạn muốn lắng nghe hơi thở của làng quê Quảng Bình xưa giữa nhịp sống hiện đại, hãy cùng Chà Cùng Eco Zone tìm về đình làng Cao Lao Hạ – nơi lưu giữ tinh thần văn hóa Việt qua từng mái ngói rêu phong, câu đối cổ và nghi lễ truyền thống. Không chỉ là điểm đến tâm linh, ngôi đình còn là ký ức sống động của cộng đồng, đưa bạn trở lại với một Quảng Bình mộc mạc, đậm đà bản sắc.

Giới thiệu về Đình làng Cao Lao Hạ

Đình làng Cao Lao Hạ, thuộc xã Hạ Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình, là một trong những di tích lịch sử và văn hóa quan trọng của miền đất Quảng Bình. Tọa lạc giữa vùng đất sông núi hội tụ, nơi dòng sông Gianh uốn lượn, bao bọc quanh làng, đình làng Cao Lao Hạ không chỉ là công trình kiến trúc cổ kính mà còn là nơi lưu giữ những giá trị tinh thần, văn hóa truyền thống quý báu của người dân nơi đây.

Làng Cao Lao Hạ (nay là xã Hạ Trạch) nằm giữa vùng đất linh thiêng, nơi hội tụ của núi non hùng vĩ và dòng sông Gianh hiền hòa. Đây cũng là nơi sinh ra nhiều nhân vật lịch sử nổi bật như phó bảng tri huyện Lưu Đức Bình, cử nhân thượng thư Lưu Đức Xưng và tướng hào kiệt Lê Mô Khải. Chính vì thế, không ngạc nhiên khi Đình làng Cao Lao Hạ có một vị trí đặc biệt trong lòng người dân nơi đây.

Nét văn hóa truyền thống ở Đình làng Cao Lao Hạ

Đình làng Cao Lao Hạ không chỉ là nơi thờ cúng thần linh, mà còn là nơi thể hiện những giá trị văn hóa tâm linh đặc sắc của người dân Quảng Bình. Điển hình là bài văn tế Đình Trung, một di sản Hán Nôm nổi tiếng, được đọc trong các dịp tế lễ tại đình. Bài văn này không chỉ ca ngợi các bậc tiền nhân mà còn phản ánh quá trình xây dựng và phát triển của làng Cao Lao Hạ từ thuở khai canh lập làng.

Bài văn tế Đình Trung, được viết bằng chữ Hán Nôm, mang một giọng điệu trang trọng, sâu sắc, thể hiện tấm lòng biết ơn của người dân đối với các bậc tiền nhân đã có công khai sáng, bảo vệ làng nước. Theo ông Trương Quang Phúc, Chủ nhiệm CLB Hán Nôm Quảng Bình, đây là một bài văn tế “độc nhất vô nhị” vì nó không chỉ có giá trị văn hóa mà còn là một bằng chứng quan trọng về sự phát triển của hệ thống văn hóa Hán Nôm tại Quảng Bình.

Ngoài bài văn tế Đình Trung, Đình làng Cao Lao Hạ còn là nơi thờ cúng các vị thần của làng, bao gồm Thành Hoàng và các Tôn Thần. Đây là nơi người dân tôn kính, cầu mong sự bảo vệ và phát triển cho làng. Đình làng được xây dựng với kiến trúc đặc biệt, bao gồm 3 gian, 2 chái, được dựng lên theo kiểu nhà rường với những họa tiết chạm khắc tinh xảo như rồng, cá chép hóa rồng, long tranh hổ đấu và các chi tiết khác phản ánh sự tài hoa của nghệ nhân xưa.

Kiến trúc và lịch sử xây dựng Đình làng Cao Lao Hạ

Theo truyền ngôn của các cụ già trong làng, Đình làng Cao Lao Hạ được xây dựng lại vào năm Minh Mạng thứ 3 (1882), tức là cách đây khoảng 188 năm. Trong suốt quá trình tồn tại của mình, đình đã trải qua nhiều lần tu sửa và tôn tạo. Đặc biệt, vào năm 1941, thầy thuốc Tây y Lưu Trọng Dư, người con của làng, đã đứng ra kêu gọi nhân dân đóng góp tiền của và công sức để tu sửa lại ngôi đình, giúp cho đình trở nên khang trang, uy nghi.

Đình làng Cao Lao Hạ được xây dựng bằng đá, lợp ngói liệt âm dương, với mái đình hình vảy cá, tượng trưng cho sự phát triển và bền vững. Trên nóc đình, hình ảnh “Lưỡng long triều nguyệt” mang đến sự huyền bí, và bốn góc mái đình là hình rồng lượn, tạo nên sự uy nghi, linh thiêng. Đình làng Cao Lao Hạ là một công trình kiến trúc độc đáo, được làm chủ yếu bằng gỗ lim, với những cột đình to lớn, chạm khắc hoa văn rồng, lân, cá chép hóa rồng… Đây là minh chứng cho sự tài hoa và tinh tế của các nghệ nhân xưa.

Trong suốt các cuộc kháng chiến, đình làng Cao Lao Hạ cũng đóng một vai trò quan trọng trong việc động viên tinh thần chiến đấu của nhân dân và chiến sĩ. Trong các cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, đình là nơi tổ chức các cuộc họp, tuyên truyền chính trị, và là nơi quan trọng trong các hoạt động của Mặt trận Việt Minh, Ủy ban hành chính kháng chiến.

Các lễ hội truyền thống tại Đình làng Cao Lao Hạ

Lễ hội đình làng Cao Lao Hạ là một nét văn hóa đặc sắc, diễn ra vào dịp đầu xuân hàng năm. Đây là dịp để người dân trong làng và con cháu ở xa về tham gia các hoạt động tế lễ, dâng hương, tạ ơn các bậc tiền nhân đã có công khai sáng và bảo vệ làng nước. Lễ hội đình không chỉ là dịp cầu nguyện mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt mà còn là cơ hội để người dân gặp gỡ, sum vầy, thắt chặt tình đoàn kết.

Vào những ngày hội Đình, sân đình trở thành một sân khấu nghệ thuật, nơi diễn ra các hoạt động văn hóa dân gian như hát chèo, hát tuồng, đấu vật, đánh đu, cướp cù… Các trò chơi dân gian này không chỉ thu hút người dân địa phương mà còn hấp dẫn du khách gần xa. Đây là dịp để bạn cảm nhận không khí sống động của làng quê Quảng Bình, hòa mình vào những trò vui đầy sắc màu.

Những điểm du lịch gần Đình làng Cao Lao Hạ

Ngoài Đình làng Cao Lao Hạ, bạn cũng có thể khám phá các điểm du lịch hấp dẫn gần đó:

• Đèo Ngang (cách Đình làng Cao Lao Hạ khoảng 5km): Đây là một trong những địa danh nổi tiếng với cảnh sắc thiên nhiên hùng vĩ, là nơi kết nối giữa Quảng Bình và Hà Tĩnh.

• Bích Họa Làng Biển Cảnh Dương (cách Đình làng Cao Lao Hạ khoảng 10km): Là nơi có những bức tranh nghệ thuật độc đáo, phản ánh cuộc sống của ngư dân vùng biển.

• Hoành Sơn Quan (cách Đình làng Cao Lao Hạ khoảng 8km): Đây là di tích lịch sử nổi tiếng, nơi mà nhiều vị tướng đã từng chiến đấu trong các cuộc chiến tranh chống giặc ngoại xâm.

Những lưu ý khi tham quan Đình làng Cao Lao Hạ

Khi đến tham quan Đình làng Cao Lao Hạ, bạn cần lưu ý một số điểm quan trọng:

• Trang phục: Đình làng là nơi linh thiêng, nên bạn cần trang phục lịch sự, không gây ồn ào, ảnh hưởng đến không gian tâm linh.

• Thời gian tham quan: Nếu muốn tham gia vào lễ hội, bạn có thể đến vào dịp đầu xuân hoặc các dịp lễ lớn của làng để trải nghiệm không khí lễ hội đặc sắc.

• Chú ý bảo vệ di tích: Đình làng Cao Lao Hạ là di sản văn hóa quý báu, nên bạn cần tuân thủ các quy định bảo vệ di tích để giữ gìn vẻ đẹp của nơi này cho thế hệ sau.

Kết luận

Đình làng Cao Lao Hạ không chỉ là một công trình kiến trúc cổ kính mà còn là biểu tượng của văn hóa truyền thống Quảng Bình. Đây là nơi ghi dấu lịch sử, nơi tôn vinh những giá trị văn hóa, tâm linh, đồng thời cũng là nơi hội tụ những tinh hoa văn hóa dân gian của vùng đất này. Đến với Đình làng Cao Lao Hạ, bạn không chỉ được chiêm ngưỡng vẻ đẹp của một di tích cổ mà còn được đắm mình trong không khí lễ hội, tìm về cội nguồn, và hòa mình vào những giá trị truyền thống quý báu của dân tộc.

Hãy đến và cảm nhận những giá trị lịch sử, văn hóa đặc sắc tại Đình làng Cao Lao Hạ – nơi mà quá khứ và hiện tại giao thoa, tạo nên một di sản sống động, mãi mãi tồn tại trong lòng người dân Quảng Bình.