Trên mảnh đất nắng gió Tuyên Hóa, làng nghề bánh tráng Tân An không chỉ là nơi sinh ra những chiếc bánh mỏng thơm, mà còn là miền ký ức sống động của bao thế hệ. Âm thanh của tiếng quạt lửa, mùi thơm của gạo nếp mới, và hình ảnh những phên bánh phơi đầy sân – tất cả tạo nên một bản hòa ca dân dã giữa đời thường. Cùng Chà Cùng Eco Zone, hãy một lần đặt chân về đây để cảm nhận nhịp đập của nghề xưa và lắng nghe câu chuyện bình dị nhưng đầy tự hào từ làng nghề bánh tráng Tân An.
1. Làng Tân An – Chốn quê yên bình bên dòng Gianh
Ẩn mình nơi vùng quê thanh tĩnh của xã Quảng Thanh, huyện Quảng Trạch, làng Tân An là một điểm dừng chân bình dị nhưng đầy cuốn hút trên bản đồ du lịch Quảng Bình. Cách thị xã Ba Đồn chỉ khoảng 4km về phía Tây, ngôi làng hiện lên mộc mạc bên bờ sông Gianh, nơi mà thời gian dường như chậm lại, chỉ còn lại tiếng gió, tiếng người và hương gạo thơm thoảng trong nắng.
Không mang dáng vẻ ồn ào, hào nhoáng, Tân An quyến rũ du khách bằng vẻ đẹp rất đỗi đời thường – từ nụ cười thân thiện của người dân, khung cảnh đồng quê yên ả, cho đến mùi thơm quyến rũ của những phên bánh tráng phơi nắng khắp làng. Ai từng đặt chân tới đây cũng đều thốt lên rằng: “Đến một lần mà thương nhớ cả đời.”
Từ trung tâm Đồng Hới, bạn chỉ cần chạy theo Quốc lộ 1A về hướng Bắc, rẽ qua thị xã Ba Đồn rồi men theo Quốc lộ 12A, qua cầu Quảng Hải là đã thấy dáng làng Tân An hiện ra sau hơn 50km hành trình. Xe máy, ô tô hay thậm chí là một chuyến xe đạp phượt – bất kỳ hình thức di chuyển nào cũng đưa bạn về với miền ký ức đậm chất quê.
2. Làng nghề bánh tráng Tân An – Hơi thở của trăm năm truyền thống
Nói đến làng Tân An, người ta không thể không nhắc đến bánh tráng – thứ đặc sản dân dã nhưng chứa đựng cả linh hồn của mảnh đất này. Bánh tráng nơi đây không phải sản phẩm công nghiệp dây chuyền, mà là kết tinh của bàn tay tỉ mỉ, của kinh nghiệm truyền đời và của cả tình yêu quê hương gói ghém trong từng lớp bánh.
Trước kia, người dân Tân An làm đủ các món: từ bánh ướt, bánh chưng, bún, đến bánh tráng. Nhưng rồi theo thời gian, làng chuyển mình và tập trung vào nghề làm bánh tráng, với “ngôi sao” nổi bật nhất là bánh tráng mè xát – loại bánh vừa giòn rụm, vừa thơm lừng vị mè rang, chấm chút nước mắm là đã đủ thành một món ngon nhớ mãi.
Trải qua bao biến động, nghề làm bánh tráng vẫn được gìn giữ như một phần không thể thiếu trong cuộc sống của người dân nơi đây. Những phên bánh vàng ruộm dưới nắng, những nếp nhà luôn đỏ lửa lò tráng bánh từ tinh mơ đến xế chiều – tất cả tạo nên một không gian làng nghề sống động, khiến du khách như được ngược dòng thời gian về với một miền ký ức tuổi thơ.
3. Làng nghề bánh tráng Tân An có gì hấp dẫn?
Nằm giữa miền quê xứ Quảng, làng Tân An không chỉ là nơi lưu giữ hồn cốt của nghề truyền thống mà còn là điểm đến mang đậm chất trải nghiệm cho những ai yêu thích khám phá bản sắc văn hóa địa phương. Trên vùng đất ít phù sa, không thuận lợi cho canh tác nông nghiệp, người dân nơi đây đã chọn nghề làm bánh tráng như một cách gắn bó với quê hương và gìn giữ “cơm áo” qua từng lớp bánh mỏng.
Vậy điều gì khiến một ngôi làng nhỏ ven sông Gianh lại khiến du khách mê mẩn đến thế? Hãy cùng điểm qua ba lý do khiến Tân An trở thành điểm dừng chân không thể bỏ lỡ khi về với Quảng Bình.
3.1. Trải nghiệm quy trình làm bánh tráng thủ công tỉ mỉ
Không phải là những chiếc bánh tráng công nghiệp trăm cái như một, bánh tráng Tân An là kết quả của sự kỳ công, kỹ thuật điêu luyện và cả niềm tự hào của người thợ làng nghề. Để làm nên một chiếc bánh hoàn hảo, từng công đoạn đều được chăm chút như thể đang “nuôi lớn” một sản phẩm tâm huyết.
Từ việc chọn gạo – loại gạo ngon, hạt chắc – đem ngâm nước, vo kỹ rồi xay thành bột, cho đến tỉ lệ chuẩn xác giữa bột gạo và mè xát (thường là 10 lon gạo trộn với 2 lon mè giã nhuyễn), mọi thứ đều được tính toán bằng kinh nghiệm cha truyền con nối. Khâu tráng bánh đòi hỏi bàn tay nhanh, đều, khéo léo. Nhưng công đoạn “thách thức” nhất lại chính là phơi bánh. Bánh phải “tắm nắng” vừa đủ – quá nắng thì giòn vỡ, thiếu nắng thì dai, dễ mốc.
Khi đứng giữa sân phơi bánh, nhìn từng phên bánh lấp lánh dưới nắng, nghe người dân kể chuyện đời, chuyện nghề, bạn sẽ nhận ra rằng – bánh tráng ở đây không chỉ là món ăn, mà là một phần ký ức, một mảnh hồn quê.
3.2. Thưởng thức đặc sản bánh mè xát – Tinh hoa ẩm thực dân dã
Một khi đã đến Tân An mà không nếm thử bánh mè xát thì xem như chuyến đi vẫn chưa trọn vẹn. Dưới bàn tay sáng tạo của người dân địa phương, cùng một nguyên liệu nhưng đã được biến tấu thành ba loại bánh thơm ngon, mang hương vị rất riêng:
-
Bánh mè xát mỏng: Tráng thật mỏng, dẻo dai, thường dùng để cuốn ram hoặc ăn kèm với rau sống, thịt luộc. Vị béo bùi của mè rang hòa quyện cùng mùi gạo thơm lừng tạo nên một trải nghiệm vị giác khó quên.
-
Bánh mè xát dày: Khi nướng lên bánh có màu nâu nhạt bắt mắt, giòn rụm từng miếng, phù hợp làm món ăn vặt hoặc tiếp khách.
-
Bánh mè xát đường: Được thêm chút đường tạo vị ngọt thanh nhẹ, rất thích hợp để nhâm nhi bên tách trà, gợi nhớ hương quê trong những buổi chiều lặng gió.
Dù là loại nào thì bánh mè xát vẫn mang đến cảm giác ấm cúng, giản dị – đúng chất “ẩm thực làng quê” mà bạn khó lòng tìm thấy ở nơi khác.
3.3. Ngắm cảnh sông Gianh – Dòng sông mang hồn sử thi
Không chỉ nổi tiếng với làng nghề, Tân An còn khiến du khách mê mẩn bởi khung cảnh hữu tình bên dòng sông Gianh – con sông xanh biếc như dải lụa, ôm ấp làng quê yên ả qua từng mùa nắng gió. Dòng nước trong vắt phản chiếu bầu trời, uốn lượn quanh những rặng núi xa mờ tạo nên bức tranh phong cảnh nên thơ mà không cần tô vẽ.
Đặc biệt, sông Gianh không chỉ đẹp ở vẻ ngoài mà còn là chứng nhân lịch sử. Từ thế kỷ XVI, đây từng là ranh giới chia cắt Đàng Trong – Đàng Ngoài dưới thời Trịnh – Nguyễn phân tranh. Đến thời kháng chiến, dòng sông này lại oằn mình dưới bom đạn, là tọa độ chiến lược gắn liền với bao trang sử hào hùng của dân tộc.
Ngày nay, khi chiến tranh lùi xa, sông Gianh trở thành biểu tượng của sự hồi sinh – vừa nên thơ, vừa giàu giá trị văn hóa – khiến du khách không chỉ đến để ngắm cảnh mà còn để chiêm nghiệm và lắng nghe tiếng vọng của lịch sử vang lên giữa những con sóng lặng thầm.
Kết luận
Trên hành trình rong ruổi khám phá Quảng Bình, làng nghề bánh tráng Tân An hiện lên như một nét chấm phá yên bình, nơi mà mỗi chiếc bánh là một câu chuyện, mỗi mái nhà là một trang sử thầm lặng. Giữa nhịp sống hối hả, còn đâu đó một miền quê không cần ồn ào để tỏa sáng – bởi chính sự mộc mạc, chân phương đã đủ để giữ chân người lữ khách.
Nếu bạn khao khát một chuyến đi không chỉ để “check-in” mà còn để chạm vào hồn cốt văn hóa, để sống chậm lại và cảm nhận giá trị bền vững của truyền thống – thì làng nghề bánh tráng Tân An chính là nơi đang đợi bạn.
Hãy cùng Chà Cùng Eco Zone xách balo lên, đi về phía dòng sông Gianh xanh biếc, và để trái tim bạn được nhuộm đầy hương gạo, vị mè, nắng gió và tình quê Tân An.
