Khám phá Làng nghề chổi đót Lệ Bình – Lệ Thủy

Cùng Chà Cùng Eco Zone du ngoạn về miền đất nắng gió Lệ Thủy, bạn sẽ không chỉ bị mê hoặc bởi núi rừng trùng điệp và suối trong róc rách, mà còn có dịp ghé thăm Làng nghề chổi đót Lệ Bình – nơi lưu giữ hồn quê qua từng sợi chổi mộc mạc. Giữa nhịp sống hiện đại, làng nghề truyền thống này vẫn miệt mài đỏ lửa, vun đắp nét đẹp lao động cần mẫn và tinh thần thủ công bền bỉ của người dân Quảng Bình. Một hành trình khám phá đầy ý nghĩa đang chờ đón bạn!

1. Giới thiệu làng nghề chổi đót Lệ Bình – Nét mộc giữa lòng Quảng Bình

Dưới chân dãy Trường Sơn hiền hòa, làng nghề chổi đót Lệ Bình – Lệ Thủy hiện lên như một nét chấm phá mộc mạc nhưng đầy sức sống giữa bức tranh làng quê Quảng Bình. Những chiếc chổi đót tưởng chừng đơn sơ, thân thuộc, nhưng lại mang trong mình cả một hành trình dài gìn giữ và phát triển của bao thế hệ người dân chất phác nơi đây.

2. Nguồn gốc hình thành – Câu chuyện từ tấm lòng một người phụ nữ

Tương truyền rằng, làng nghề đặc biệt này bắt nguồn từ tấm lòng nhân hậu và sự tháo vát của bà Lê Thị La – một người con dâu đất Mai Thủy. Những năm trước 1985, trong bối cảnh kinh tế còn khó khăn, bà đã tìm tòi cách làm chổi từ cây đót và truyền nghề cho bà con xung quanh như một phương kế mưu sinh. Nhờ bàn tay cần mẫn và tinh thần đùm bọc lẫn nhau, nghề làm chổi đót dần bén rễ và phát triển, trở thành kế sinh nhai của hàng trăm hộ dân trong vùng.

3. Mùa thu hoạch đót – Khi nắng gió gọi mùa về

Mỗi năm, mùa chổi đót thường bắt đầu từ khoảng tháng hai âm lịch, khi cây đót phát triển mạnh, thân to, mềm và đạt chất lượng tốt nhất. Người dân Lệ Bình lại tất bật vào rừng gặt đót, bó lại từng ôm lớn rồi gánh về làng. Đót được phơi nắng tự nhiên để giữ được độ khô, thơm, tránh ẩm mốc – bởi chỉ cần một chút bất cẩn, nguyên liệu sẽ hỏng và rất lãng phí.

Ngoài nguồn nguyên liệu tại chỗ, người dân còn di chuyển đến tận vùng Khe Sanh (Quảng Trị) để thu mua thêm đót, đảm bảo nguyên liệu sản xuất quanh năm không gián đoạn.

4. Âm thanh mùa chổi – Bức tranh lao động đậm chất làng quê

Vào những ngày cao điểm, khắp làng Lệ Bình ngập tràn tiếng cười nói, tiếng đan chổi rì rào, tiếng kéo sợi và tiếng trẻ con nô đùa vang vọng. Mỗi hộ dân có thể tiêu thụ từ 3–4 tấn đót khô/năm, cho thấy quy mô sản xuất không hề nhỏ dù nghề vẫn mang tính thủ công.

Những bàn tay thoăn thoắt, những nụ cười chân chất tạo nên một bức tranh lao động thanh bình, phản ánh nét đẹp lao động truyền thống vẫn được duy trì vững vàng giữa guồng quay hiện đại.

Chổi đót Lệ Bình không chỉ phục vụ nhu cầu trong huyện mà còn vươn xa tới nhiều địa phương như Đồng Hới, Quảng Trị, Quảng Ninh… Sản phẩm được yêu thích bởi chất lượng bền, kiểu dáng đẹp, giá thành hợp lý và đặc biệt là uy tín đã được khẳng định qua thời gian.

Ngày nay, không chỉ làm chổi đơn thuần, nhiều hộ còn sáng tạo mẫu mã, trang trí cán chổi bắt mắt để phù hợp với thị hiếu tiêu dùng hiện đại, góp phần nâng cao giá trị sản phẩm và tăng thu nhập cho gia đình.

5. Giá trị bền vững – Giữ hồn làng trong từng sợi đót

Làng nghề chổi đót Lệ Bình không chỉ là nơi làm ra một vật dụng sinh hoạt quen thuộc, mà còn là biểu tượng của tinh thần lao động bền bỉ, của truyền thống được nâng niu và phát triển. Đây là minh chứng rõ nét cho sự kiên cường, sáng tạo và nỗ lực gìn giữ nghề tổ của người dân Quảng Bình.

Những điều tưởng như bình dị nhất – như một cây chổi đót – lại ẩn chứa trong đó giá trị nhân văn, văn hóa và cả tương lai của một làng nghề đang từng ngày chuyển mình trong thời đại mới.

6. Cách làm nên cây chổi đót – Câu chuyện từ những sợi đót khô mộc mạc

Chổi đót – vật dụng tưởng chừng đơn giản, quen thuộc trong mọi gia đình Việt – lại ẩn chứa trong đó cả một quy trình thủ công đòi hỏi sự công phu, tỉ mỉ và tâm huyết của người thợ. Ít ai biết rằng, để tạo nên một chiếc chổi đót vừa bền chắc, vừa đẹp mắt, người làm chổi phải trải qua nhiều công đoạn cẩn trọng từ khâu chọn nguyên liệu đến khi thành phẩm hoàn chỉnh.

Nguyên liệu chính làm chổi là cây đót, một loài thực vật mọc hoang trên những triền núi hoặc vùng đồi đất cằn. Tuy nhiên, không phải cây đót nào cũng có thể dùng được. Những bông đót được lựa chọn kỹ càng phải có độ vừa chín – không quá non cũng không quá già, màu sắc đồng đều, không quá xanh cũng không ngả vàng, vì điều này sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến vẻ ngoài và độ bền của chổi.

Sau khi thu hái, đót được phơi khô dưới nắng tự nhiên, tránh ẩm ướt để không bị mốc, thối hay gãy vụn. Người thợ sau đó sẽ tiến hành phân loại, cắt tỉa, sắp xếp từng bó đót theo kích thước và chất lượng. Tùy vào mục đích sử dụng, cán chổi có thể làm bằng tre, gỗ hoặc nhựa, và ngày nay còn được trang trí bắt mắt, phối màu sinh động, đáp ứng xu hướng thẩm mỹ hiện đại của người tiêu dùng.

Chổi đót ngày nay không còn chỉ là công cụ vệ sinh thuần túy mà đã dần trở thành sản phẩm mang tính văn hóa – một biểu tượng của sự cần cù, giản dị và khéo léo trong lao động thủ công truyền thống. Mỗi cây chổi là kết tinh của nắng gió, bàn tay khéo léo và cả tấm lòng của những con người gắn bó với nghề qua bao thế hệ.

Một số địa điểm du lịch nổi tiếng có thể kết hợp ghé thăm

Khi ghé thăm Làng nghề chổi đót Lệ Bình – Lệ Thủy, du khách không chỉ có cơ hội khám phá nét đẹp làng nghề truyền thống mà còn dễ dàng kết hợp tham quan nhiều địa điểm du lịch nổi tiếng, mang đậm dấu ấn văn hóa – lịch sử – sinh thái đặc trưng của vùng đất “gạo trắng nước trong”. Dưới đây là một số điểm đến lý tưởng gần Lệ Bình:

1. Suối Chà Cùng – Viên ngọc xanh giữa đại ngàn Trường Sơn

• Vị trí: Xã Trường Sơn, huyện Quảng Ninh, cách Lệ Bình khoảng 25km.

• Suối trong vắt, mát lạnh quanh năm, không khí trong lành, thích hợp cắm trại, bơi lội và check-in giữa thiên nhiên hoang sơ.

2. Lăng mộ Lễ Thành Hầu Nguyễn Hữu Cảnh

• Vị trí: Xã Trường Thủy, huyện Lệ Thủy.

• Di tích quốc gia – nơi an nghỉ của vị công thần khai phá phương Nam thời chúa Nguyễn. Bạn có thể ghé nơi đây để tìm hiểu lịch sử, viếng lăng, chiêm ngưỡng kiến trúc cổ và cảnh quan yên bình.

3. Nhà lưu niệm Đại tướng Võ Nguyên Giáp

• Vị trí: Thôn An Xá, xã Lộc Thủy – quê hương Đại tướng.

• Điểm thu hút: Không gian mộc mạc lưu giữ nhiều kỷ vật về cuộc đời, sự nghiệp của vị tướng huyền thoại. Rất phù hợp cho hành trình du lịch về nguồn, giáo dục lịch sử.

4. Bãi biển Hải Ninh

• Vị trí: Cách trung tâm huyện Lệ Thủy khoảng 30km về phía Đông.

• Đặc trưng: Bãi biển hoang sơ, nước trong xanh, ít du khách, phù hợp nghỉ ngơi thư giãn. Tới đây bạn có thể trải nghiệm tắm biển, dạo chơi trên bờ cát trắng mịn, thưởng thức hải sản tươi ngon.

5. Đền thờ Nguyễn Hữu Cảnh và di tích chiến khu Ba Lòng

• Vị trí: Trên địa bàn huyện Lệ Thủy và giáp ranh huyện Quảng Ninh.

• Kết hợp tham quan các điểm lịch sử – văn hóa và tìm hiểu về phong trào cách mạng vùng Tây Quảng Bình.

Kết luận

Với những giá trị bền bỉ đã được gây dựng qua bao thế hệ, làng nghề chổi đót Lệ Bình xứng đáng là niềm tự hào không chỉ của người dân địa phương mà còn là một phần không thể thiếu trong bức tranh văn hóa lao động truyền thống Việt Nam. Vào năm 2008, làng nghề đã chính thức được UBND tỉnh công nhận là làng nghề truyền thống, như một lời tri ân cho những đóng góp âm thầm nhưng to lớn về kinh tế và văn hóa.

Dẫu biết rằng mỗi cây chổi bán ra chẳng lời được bao nhiêu, nhưng đó vẫn là nguồn sống, là tình yêu nghề được truyền từ đời này sang đời khác. Nếu có dịp về Lệ Thủy, đừng quên ghé thăm Lệ Bình – nơi những bàn tay khéo léo đang ngày ngày gìn giữ linh hồn của làng nghề, để thêm trân quý những điều mộc mạc mà bền sâu trong cuộc sống hôm nay.