Giữa lòng thành phố Đồng Hới yên bình, Thành cổ Đồng Hới hiện lên như một chứng nhân trầm mặc của bao biến động lịch sử. Không chỉ là dấu ấn kiến trúc cổ xưa, nơi đây còn ghi đậm những trang sử hào hùng trong thời kỳ chiến tranh, đặc biệt là thời kháng chiến chống Mỹ. Mỗi bức tường rêu phong, mỗi tảng đá xám màu thời gian đều như thầm kể lại những câu chuyện kiên cường, bất khuất của quân và dân Quảng Bình – “khúc ruột miền Trung” anh dũng. Hãy cùng Chà Cùng Eco zone khám phá Thành cổ Đồng Hới Quảng Bình qua bài viết này nhé !
1. Thành cổ Đồng Hới Quảng Bình nằm ở đâu?
Thành cổ Đồng Hới tọa lạc ngay trung tâm thành phố Đồng Hới, tỉnh Quảng Bình, cách bờ biển Nhật Lệ thơ mộng chỉ khoảng 1,5km. Trước kia, nơi đây thuộc địa phận xã Phú Minh và Đông Hải, huyện Phong Lộc, nhưng theo thời gian phát triển đô thị, nay thuộc phường Đồng Phú và Hải Đình – hai phường sầm uất nhất của thành phố.
Không chỉ là một công trình kiến trúc mang dấu ấn lịch sử, thành cổ Đồng Hới còn là điểm dừng chân lý tưởng cho những ai yêu thích khám phá văn hóa – lịch sử khi về với miền đất gió Lào, cát trắng Quảng Bình. Đến đây, du khách có cơ hội chiêm ngưỡng tận mắt một di tích từng là trung tâm phòng thủ chiến lược, chứng nhân cho bao thăng trầm của dân tộc Việt.
2. Hành trình hình thành và phát triển của thành Đồng Hới
Lịch sử thành cổ Đồng Hới bắt đầu từ thế kỷ XVII, với tiền thân là lũy Trấn Ninh – một phần của hệ thống phòng thủ quan trọng tại vùng đất Đầu Mâu – Nhật Lệ, được xây dựng vào năm 1631 dưới thời chúa Nguyễn Phúc Nguyên. Đây là tuyến phòng ngự then chốt, được ví như “cửa ngõ phương Nam”, giúp chúa Nguyễn kiểm soát biên giới và bảo vệ Đàng Trong khỏi các đợt tiến công của quân Trịnh từ phía Bắc.
Đến cuối thế kỷ XVIII, khi quyền lực của chúa Nguyễn suy yếu, quân Trịnh nhanh chóng vượt qua phòng tuyến, đánh chiếm thành và tiến thẳng vào Phú Xuân. Thế cục đảo chiều khi Nguyễn Huệ của nhà Tây Sơn xuất binh ra Bắc năm 1786, đánh bại quân Trịnh và chiếm giữ lũy Trấn Ninh. Thay vì phá bỏ, nghĩa quân đã gia cố hệ thống thành lũy, củng cố thêm sức mạnh phòng thủ cho vùng đất chiến lược này.
Bước sang thời Nguyễn, năm 1811 (dưới triều Gia Long), thành được tu bổ và chính thức trở thành trung tâm hành chính của trấn Quảng Bình, mang tên gọi “thành Quảng Bình”.
Đến năm 1824, vua Minh Mạng cho xây dựng lại thành theo lối kiến trúc quân sự kiểu Vauban của phương Tây, với hình dáng như múi khế, gồm 4 múi lớn và 4 múi nhỏ hướng về các trục Tây Nam – Đông Bắc và Tây Bắc – Đông Nam. Thành được xây bằng gạch nung, kiên cố với hào sâu, tường cao và hệ thống cổng vòm chắc chắn.
Năm 1842, trên đường tuần du ra Bắc, vua Thiệu Trị tiếp tục cho củng cố thành thêm vững chãi, đồng thời đổi tên thành Định Bắc Trường Thành, thể hiện khát vọng bảo vệ vùng đất phía Bắc của triều đình nhà Nguyễn
3. Di chuyển đến thành cổ Đồng Hới như thế nào?
Thành cổ Đồng Hới nằm ngay giữa lòng thành phố, nên việc di chuyển đến đây vô cùng thuận tiện. Nếu bạn xuất phát từ nhà thờ Tam Tòa – một điểm đến nổi tiếng khác tại Đồng Hới – chỉ cần đi bộ khoảng 10 phút qua các tuyến đường như Nguyễn Du, Quách Xuân Kỳ là đã có thể chạm tay vào những vết tích lịch sử còn in đậm trên những bức tường thành rêu phong.
Du khách cũng có thể lựa chọn nhiều phương tiện khác để tham quan khu vực trung tâm như xe đạp, xe điện, taxi hoặc xe ôm công nghệ. Với quãng đường ngắn, không khí trong lành và cảnh sắc ven đường đẹp mắt, việc dạo bộ đến thành cổ là một trải nghiệm vừa thư giãn vừa đầy cảm xúc.
Đặc biệt, thành cổ nằm không xa Quảng Bình Quan – một biểu tượng kiến trúc và lịch sử nổi bật khác của thành phố. Chính vì thế, bạn hoàn toàn có thể kết hợp tham quan cả hai điểm đến trong cùng một hành trình, để cảm nhận trọn vẹn hơn vẻ đẹp văn hóa – lịch sử của mảnh đất “gió Lào cát trắng”.
4. Kinh nghiệm khám phá thành cổ Đồng Hới: Những điều bạn không nên bỏ lỡ
Nếu bạn là người yêu thích lịch sử, kiến trúc cổ và mong muốn hiểu sâu hơn về vùng đất anh hùng Quảng Bình, thì chuyến ghé thăm thành cổ Đồng Hới chắc chắn sẽ là trải nghiệm đáng nhớ. Để hành trình trọn vẹn hơn, đừng quên “bỏ túi” những kinh nghiệm thú vị dưới đây!
4.1. Chiêm ngưỡng kiến trúc độc đáo của di tích hơn 200 năm tuổi
Thành cổ Đồng Hới không chỉ là một biểu tượng lịch sử mà còn là công trình kiến trúc quân sự đặc sắc còn sót lại từ thời phong kiến. Được xây dựng lần đầu vào năm 1812, trên nền cũ của lũy Trấn Ninh và đồn Động Hải – những pháo đài phòng thủ chiến lược thời chúa Nguyễn – thành mang đậm phong cách thành lũy kiểu Vauban (Pháp), với hình múi khế đặc trưng.
Năm 1824, dưới thời vua Minh Mạng, thành được xây lại kiên cố hơn bằng gạch vồ nung ở nhiệt độ cao, có độ bền đáng kinh ngạc. Hỗn hợp vữa kết dính được làm từ mật mía trộn cát – một vật liệu độc đáo hiếm thấy trong các công trình cùng thời. Những chi tiết này tạo nên vẻ đẹp vừa mạnh mẽ, vừa cổ kính cho công trình có một không hai ở miền Trung.
4.2. Kết hợp tham quan các điểm đến hấp dẫn xung quanh
Chuyến đi đến thành cổ Đồng Hới sẽ trở nên phong phú hơn nếu bạn kết hợp tham quan các địa danh lân cận giàu giá trị lịch sử và văn hóa:
4.2.1. Cửa Đông thành Đồng Hới
Nằm trên trục đường Lê Duẩn, ngay gần sông Nhật Lệ, Cửa Đông là một trong số ít phần kiến trúc gốc của thành vẫn còn tồn tại đến ngày nay. Dù từng bị tàn phá nặng nề trong chiến tranh, nhưng nơi đây đã được trùng tu vào giai đoạn 2002–2009 để bảo tồn như một phần ký ức thiêng liêng của dân tộc. Đứng tại đây, bạn có thể cảm nhận được sự hào hùng của một thời chiến lửa.
4.2.2. Quảng Bình Quan
Cách thành cổ không xa là Quảng Bình Quan – một công trình thuộc hệ thống Lũy Thầy, được xây dựng từ thế kỷ XVII. Tọa lạc ở trung tâm phường Đông Hải, nơi đây từng là “cửa ải thép” bảo vệ kinh thành và giữ vai trò kiểm soát tuyến giao thông Bắc – Nam huyết mạch. Trải qua bao biến cố lịch sử, Quảng Bình Quan ngày nay đã được phục dựng lại đầy ấn tượng, trở thành điểm đến không thể bỏ lỡ trong hành trình về nguồn.
Ngoài ra, nếu còn thời gian, bạn có thể ghé thăm các địa điểm nổi tiếng khác như tượng đài mẹ Suốt, bảo tàng Tổng hợp Quảng Bình, động Phong Nha, hang Sơn Đoòng – kỳ quan thiên nhiên được thế giới công nhận.
4.2.3. Suối Chà Cùng
Sau khi dạo quanh các di tích lịch sử, bạn có thể đổi gió với thiên nhiên tại Suối Chà Cùng – một điểm đến còn khá hoang sơ, nằm cách trung tâm thành phố khoảng 15 km về phía Tây. Nơi đây nổi bật với làn nước trong vắt, những tảng đá lớn nằm rải rác cùng không gian yên bình, mát mẻ. Đây là lựa chọn lý tưởng để thư giãn, cắm trại, hay đơn giản là ngâm mình trong làn nước suối mát lạnh sau một ngày tham quan nhiều điểm di tích.
Suối Chà Cùng không chỉ là nơi giải nhiệt mùa hè tuyệt vời, mà còn mang đến cơ hội trải nghiệm vẻ đẹp nguyên sơ của thiên nhiên Quảng Bình – điều mà bạn khó có thể tìm thấy ở nơi đô thị sầm uất.
4.3. Gợi ý điểm lưu trú lý tưởng
Để thuận tiện cho việc khám phá thành cổ và các địa danh nổi bật trong thành phố, bạn nên chọn lưu trú tại khu vực trung tâm. Khách sạn Melia Vinpearl Quảng Bình là một gợi ý tuyệt vời với vị trí đắc địa bên dòng sông Nhật Lệ thơ mộng, chỉ cách thành cổ vài phút di chuyển.
Khách sạn sở hữu hệ thống phòng nghỉ hiện đại, tiện nghi cùng không gian sang trọng, dịch vụ chuyên nghiệp – thích hợp cho cả chuyến đi du lịch, nghỉ dưỡng hay công tác
Kết Luận
Thành cổ Đồng Hới là dấu ấn sống động của một thời chiến tranh khốc liệt và tinh thần quật cường của người Quảng Bình. Giữa nhịp sống hiện đại, nơi đây vẫn âm thầm kể lại câu chuyện lịch sử oai hùng. Nếu có dịp ghé thăm Quảng Bình, đừng quên dừng chân tại di tích thiêng liêng này – để cảm nhận, để tri ân và để những ký ức lịch sử không bao giờ bị lãng quên.
